Niecka Gródecko - Michałowska to duża kotlina, wyścielona grubą warstwą torfów, położona na południe od głównego kompleksu lasów Puszczy Knyszyńskiej. Niecka stanowi kompleks torfowisk i mokradeł, który ze względu na położenie w regionie rolniczym osuszano. Prowadzone melioracje w okresie powojennym, a następnie w latach 80-tych poważnie naruszyły stosunki wodne w terenie. Poziom wód gruntowych znacznie się obniżył, co w konsekwencji doprowadziło do silnego przesuszenia wierzchniej warstwy torfów. Poziom wód gruntowych ulega w dalszym ciągu obniżeniu, co stanowi duże zagrożenie dla występujących tu cennych siedlisk przyrodniczych. Dodatkowe szkody w ekosystemach torfowiskowych wyrządza eksploatacja złóż torfu w kopalniach odkrywkowych.
Mimo przesuszenia środowiska i wprowadzenia w nim nieodwracalnych zmian, zachowały się jeszcze tereny o cennych walorach przyrodniczych. Centralna część niecki jest nadal zabagniona, zajmuje ją duże torfowisko niskie, pokryte szuwarami, głównie turzycowymi.
W południowej części obniżenia znajduje się jezioro Gorbacz a we wschodniej jezioro Wiejki, oba stanowią nieliczne na terenach staroglacjalnych formy wytopiskowe zlodowacenia środkowopolskiego, które obejmowało obszar Polski 300 – 120 tysięcy lat temu.
Niecka to także ostoja ptaków IBA, a więc w Polsce miejsce licznego występowania gatunków zagrożonych w skali globalnej i regionalnej. Stanowi jedną z najważniejszych w kraju ostoi lęgowych derkacza, istotna także dla dubelta i cietrzewia. 
Do innych gatunków ptaków wymienionych w Załączniku I Dyrektywy Ptasiej, stwierdzonych w ostoi Niecka Gródecko-Michałowska należą: bocian czarny, bocian biały, trzmielojad, błotniak stawowy, błotniak łąkowy, orlik krzykliwy, jarząbek, kropiatka, żuraw, dzięcioł zielonosiwy, dzięcioł czarny, dzięcioł białogrzbiety, lerka, świergotek polny, gąsiorek, ortolan.
